SÜRDÜRÜLEBİLİRLİĞE DÖNGÜSEL KATKI

Biz “yeni” (nivo) ve “harekete geçmek” (go) kelimelerinin birleşiminden oluşan; ve sürdürülebilir, umut verici bir geleceğe döngüsellik ile ulaşılabileceğine inanan bir döngüsel dönüşüm hareketiyiz.

Alınan her ürünün, satın alındığı andan itibaren potansiyel bir atık haline geldiği günümüz doğrusal ekonomik sistemde, yeninin tanımını değiştirmek için harekete geçmeyi amaçlıyoruz. Dünyada sadece 1 yılda 85 milyar moda ürünü atıl ve atık haline gelmekte ve biz bu ürünleri yeniden hayata döndürerek sonsuz bir umut döngüsüne dönüştürüyoruz.

Bireysel kullanıcılardan ve partner markalarımızdan ürünleri alarak Türkiye’nin ilk ve en büyük Yenileme Merkezinde yeniliyoruz. Yenilenen ürünleri yapay zekâ teknolojisiyle yeniden fiyatlandırdıktan sonra yeni kullanıcılarıyla buluşturuyoruz. Partner markalarımızdan aldığımız ürünleri yenileyerek yarattığımız çevresel etkiyi hesaplıyoruz. İş birliğimiz kapsamında ölçtüğümüz çevresel etkinin sonuçlarını partner markalarımız ile şeffaflıkla paylaşıyoruz.

YARATTIĞIMIZ ETKİYİ NEDEN ÖLÇÜYORUZ?

Hızlı modanın etkisi ile, henüz kullanıcısı ile tanışamadan atık hale gelen veya ihtiyaçtan fazla alınıp kullanılmayan ürünler gezegenimize olumsuz yönde çevresel etki ve ekonomimize ise gereksiz bir gider oluşturmaktadır.

Küresel karbon emisyon kaynaklarına baktığımızda moda endüstrisinin %10 gibi önemli bir paya sahip olduğunu görmekteyiz. Bu toplam uçuşların ve deniz taşımacılığının neden olduğu karbon emisyonundan çok daha fazlası anlamına gelmektedir.

Moda endüstrisinde üretilen ürünlerin karbon emisyonlarını ve su ayak izi değerlerini ölçerek bu ürünlerin çevresel etkisini bilmek, sürdürülebilir ve döngüsel bir moda endüstrisi sistemi elde etmenin çok önemli bir başlangıcı olarak görülebilir. Atık olma tehlikesinde olan moda ürünlerinin toplanıp yeniden sektör döngüsünde tüketime hazır hale getirilerek çevre üzerinde yarattığı olumlu etkiyi öğrenmek adına, bu ürünlerin üretim aşamasında saldıkları karbon miktarı ve su kullanımları hesaplanmıştır.

NASIL ÖLÇÜYORUZ?

Çeşitli sebeplerle satışa sunulamamış ürünleri yeniden kullanılabilir bir hale getirerek mevcut üretimin boşa gitmesini engelliyor, böylelikle bir ihtiyaca karşılık ikinci bir ürünün üretilmesine engel oluyoruz.

Yeni ürün üretiminden doğacak karbon emisyonu ve su kullanımı engellenirken, yenileme işlemleri sırasında da bir takım malzeme, enerji ve su kullanmaktadır. Yapılan hesaplamalarda bu sarfiyatlar da dikkate alınıp toplam kurtarılan emisyon ve su kullanımı faydasından azaltılmıştır. Bugüne kadar önlemiş olduğumuz toplam emisyon ve su kullanımı verileri işlem sarfiyatlarının çıkarılması ile bulunmuş net değerlerdir.

Ürün spesifik emisyon hesaplarında, Ecoinvent LCA veri tabanı ve literatür yardımı ile tekstil ürününün üretilmesinden kaynaklanan sera gazı emisyonu tespit edilmiştir. Elde edilen bu emisyon değeri spesifik olarak bedeni belirtilmediği takdirde orta bedene (Örneğin üst giyim ürünleri için M beden gibi) eşit kabul edilerek, diğer bedenler içinde boyut ve kütle oranları kullanılarak beden spesifik emisyon faktörleri bulunmuştur. Bulunan bu faktörlerden ürün özelinde yapılan işlemlerden kaynaklanan emisyonlar net fayda bulunması amacıyla çıkartılmıştır. Bu yöntemle, kullanıcının satın aldığı o ürün özelinde kullanıcının bu ürünü satın alarak ne kadar emisyon oluşmasının önüne geçtiği spesifik olarak ortaya konulmuş olmaktadır. Döngüsel alışveriş platformlarımızdan alışveriş yapan kullanıcı üzerindeki kıyafeti satın alarak çevreye ne kadar CO2 eşdeğeri salımının önüne geçtiğini somut olarak bilmektedir.


Örneğin, Yenileme merkezimizde, genel temizlik ve leke giderimi işlemleri uygulanan M beden bir erkek tişörtünü satın alan bir kullanıcının engel olacağı karbon emisyonu: M beden tişört üretilmesinden kaynaklanan ortalama emisyon faktörü farklı kaynaklardan düzenlenen verilere göre ortalama 7 kgCO2e olarak değerlendirilmiştir. Yenileme işlemlerinde 2 örnekleme ile genel temizlik işlemi 0,025 kgC2e (malzeme kullanımı ve enerji tüketimi kaynaklı emisyonlar baz alınmıştır), leke giderimi işlemi 0,048 kgCO2e (malzeme kullanımı ve enerji tüketimi kaynaklı emisyonlar baz alınmıştır) emisyona sebep olmaktadır. M beden tişört yenilenmesinden kaynaklanan net fayda;

7-(0,025+0,048) = 6,93 kgCO2e’dir.

Aynı işlemler su ayak izi için de ilgili faktörlerle yapılarak net su ayak izi azaltımları ürün özelinde hesaplanmıştır. Ürünlerin kullanım durumuna göre potansiyel ömrü dikkate alınmış, kullanılmış veya yeni bir ürüne göre daha kısa vadede ömrünü tamamlayabilecek ürünlerin faydası faydalı ömre oranla azaltılmıştır.
Ürünlerin Yaşam Sonu
Moda ürünleri yaşam sonunda evsel atıklar ile birlikte karıştırılarak belediyelerin çeşitli bertaraf yöntemlerine tabii olması, düzenli çöp sahalarına gömülmesi veya geri dönüşüme katılması gibi senaryoların olması muhtemeldir. Döngüsel dönüşüm hareketimiz ile ürünlerin çöpe gitmesini / yakılmasını engellemekten ziyade bu senaryoyu ürünün yerini alacak yeni bir ürünün üretilmesini engellemeye çalışıyoruz. Nihai bertarafın her hâlükârda gerçekleşecek olması sebebiyle hesaplamalarda yaşam sonu aşaması dikkate alınmamıştır.

HESAPLAMA YAKLAŞIMI: YAŞAM DÖNGÜSÜ DEĞERLENDİRMESİ (LCA)

Yaşam Döngüsü Değerlendirmesi (LCA) bir ürün ve hizmetin beşikten mezara geçen tüm evrelerindeki kaynak, enerji ve çevresel etkileri irdeleyerek değerlendiren bilimsel bir yaklaşımdır. LCA projeleri ISO 14040/44 tanımlanan standartlar çerçevesinde yapılır. LCA yaklaşımında üç farklı sistem sınırı vardır. “Kapıdan kapıya” yaklaşımında yalnızca üretim aşamasındaki çevresel etkiler değerlendirilip üretim öncesi ve üretim sonrası aşamalar dikkate alınmamaktadır. “Beşikten Kapıya” yaklaşımında üretim öncesi (hammadde temini, hammadde taşıması gibi işlemler) ve üretim aşamasındaki çevresel etkiler değerlendirilir. “Beşikten mezara” yaklaşımında ise hammadde, üretim ve üretim sonrası (ürün sevkiyatı, kullanımı ve yaşam sonu evreleri) olmak üzere ürünün tüm yaşam bölümleri dikkate alınmaktadır. Yenileme merkezimizde ürünlerin hayata dönmesi ile yeni ürün üretiminin önüne geçiyoruz. Bu sebeple kurtarılan emisyon ve su ayak izi hesaplanırken “Beşikten Kapıya” yaklaşımı kullanılmıştır.

Sürdürülebilirlik Danışmanı : Metsims


SÜRDÜRÜLEBİLİRLİĞE

DÖNGÜSEL KATKI

Biz “yeni” (nivo) ve “harekete geçmek” (go) kelimelerinin birleşiminden oluşan; ve sürdürülebilir, umut verici bir geleceğe döngüsellik ile ulaşılabileceğine inanan bir döngüsel dönüşüm hareketiyiz.

Alınan her ürünün, satın alındığı andan itibaren potansiyel bir atık haline geldiği günümüz doğrusal ekonomik sistemde, yeninin tanımını değiştirmek için harekete geçmeyi amaçlıyoruz. Dünyada sadece 1 yılda 85 milyar moda ürünü atıl ve atık haline gelmekte ve biz bu ürünleri yeniden hayata döndürerek sonsuz bir umut döngüsüne dönüştürüyoruz.

Bireysel kullanıcılardan ve partner markalarımızdan ürünleri alarak Türkiye’nin ilk ve en büyük Yenileme Merkezinde yeniliyoruz. Yenilenen ürünleri yapay zekâ teknolojisiyle yeniden fiyatlandırdıktan sonra yeni kullanıcılarıyla buluşturuyoruz. Partner markalarımızdan aldığımız ürünleri yenileyerek yarattığımız çevresel etkiyi hesaplıyoruz. İş birliğimiz kapsamında ölçtüğümüz çevresel etkinin sonuçlarını partner markalarımız ile şeffaflıkla paylaşıyoruz.

YARATTIĞIMIZ ETKİYİ

NEDEN ÖLÇÜYORUZ?

Hızlı modanın etkisi ile, henüz kullanıcısı ile tanışamadan atık hale gelen veya ihtiyaçtan fazla alınıp kullanılmayan ürünler gezegenimize olumsuz yönde çevresel etki ve ekonomimize ise gereksiz bir gider oluşturmaktadır.

Küresel karbon emisyon kaynaklarına baktığımızda moda endüstrisinin %10 gibi önemli bir paya sahip olduğunu görmekteyiz. Bu toplam uçuşların ve deniz taşımacılığının neden olduğu karbon emisyonundan çok daha fazlası anlamına gelmektedir.

Moda endüstrisinde üretilen ürünlerin karbon emisyonlarını ve su ayak izi değerlerini ölçerek bu ürünlerin çevresel etkisini bilmek, sürdürülebilir ve döngüsel bir moda endüstrisi sistemi elde etmenin çok önemli bir başlangıcı olarak görülebilir. Atık olma tehlikesinde olan moda ürünlerinin toplanıp yeniden sektör döngüsünde tüketime hazır hale getirilerek çevre üzerinde yarattığı olumlu etkiyi öğrenmek adına, bu ürünlerin üretim aşamasında saldıkları karbon miktarı ve su kullanımları hesaplanmıştır.

NASIL ÖLÇÜYORUZ?

Çeşitli sebeplerle satışa sunulamamış ürünleri yeniden kullanılabilir bir hale getirerek mevcut üretimin boşa gitmesini engelliyor, böylelikle bir ihtiyaca karşılık ikinci bir ürünün üretilmesine engel oluyoruz.

Yeni ürün üretiminden doğacak karbon emisyonu ve su kullanımı engellenirken, yenileme işlemleri sırasında da bir takım malzeme, enerji ve su kullanmaktadır. Yapılan hesaplamalarda bu sarfiyatlar da dikkate alınıp toplam kurtarılan emisyon ve su kullanımı faydasından azaltılmıştır. Bugüne kadar önlemiş olduğumuz toplam emisyon ve su kullanımı verileri işlem sarfiyatlarının çıkarılması ile bulunmuş net değerlerdir.

Ürün spesifik emisyon hesaplarında, Ecoinvent LCA veri tabanı ve literatür yardımı ile tekstil ürününün üretilmesinden kaynaklanan sera gazı emisyonu tespit edilmiştir. Elde edilen bu emisyon değeri spesifik olarak bedeni belirtilmediği takdirde orta bedene (Örneğin üst giyim ürünleri için M beden gibi) eşit kabul edilerek, diğer bedenler içinde boyut ve kütle oranları kullanılarak beden spesifik emisyon faktörleri bulunmuştur. Bulunan bu faktörlerden ürün özelinde yapılan işlemlerden kaynaklanan emisyonlar net fayda bulunması amacıyla çıkartılmıştır. Bu yöntemle, kullanıcının satın aldığı o ürün özelinde kullanıcının bu ürünü satın alarak ne kadar emisyon oluşmasının önüne geçtiği spesifik olarak ortaya konulmuş olmaktadır. Döngüsel alışveriş platformlarımızdan alışveriş yapan kullanıcı üzerindeki kıyafeti satın alarak çevreye ne kadar CO2 eşdeğeri salımının önüne geçtiğini somut olarak bilmektedir.

Örneğin, Yenileme merkezimizde, genel temizlik ve leke giderimi işlemleri uygulanan M beden bir erkek tişörtünü satın alan bir kullanıcının engel olacağı karbon emisyonu: M beden tişört üretilmesinden kaynaklanan ortalama emisyon faktörü farklı kaynaklardan düzenlenen verilere göre ortalama 7 kgCO2e olarak değerlendirilmiştir. Yenileme işlemlerinde 2 örnekleme ile genel temizlik işlemi 0,025 kgC2e (malzeme kullanımı ve enerji tüketimi kaynaklı emisyonlar baz alınmıştır), leke giderimi işlemi 0,048 kgCO2e (malzeme kullanımı ve enerji tüketimi kaynaklı emisyonlar baz alınmıştır) emisyona sebep olmaktadır. M beden tişört yenilenmesinden kaynaklanan net fayda;

7-(0,025+0,048) = 6,93 kgCO2e’dir.

Aynı işlemler su ayak izi için de ilgili faktörlerle yapılarak net su ayak izi azaltımları ürün özelinde hesaplanmıştır. Ürünlerin kullanım durumuna göre potansiyel ömrü dikkate alınmış, kullanılmış veya yeni bir ürüne göre daha kısa vadede ömrünü tamamlayabilecek ürünlerin faydası faydalı ömre oranla azaltılmıştır.
Ürünlerin Yaşam Sonu
Moda ürünleri yaşam sonunda evsel atıklar ile birlikte karıştırılarak belediyelerin çeşitli bertaraf yöntemlerine tabii olması, düzenli çöp sahalarına gömülmesi veya geri dönüşüme katılması gibi senaryoların olması muhtemeldir. Döngüsel dönüşüm hareketimiz ile ürünlerin çöpe gitmesini / yakılmasını engellemekten ziyade bu senaryoyu ürünün yerini alacak yeni bir ürünün üretilmesini engellemeye çalışıyoruz. Nihai bertarafın her hâlükârda gerçekleşecek olması sebebiyle hesaplamalarda yaşam sonu aşaması dikkate alınmamıştır.

HESAPLAMA YAKLAŞIMI:

YAŞAM DÖNGÜSÜ

DEĞERLENDİRMESİ

Yaşam Döngüsü Değerlendirmesi (LCA) bir ürün ve hizmetin beşikten mezara geçen tüm evrelerindeki kaynak, enerji ve çevresel etkileri irdeleyerek değerlendiren bilimsel bir yaklaşımdır. LCA projeleri ISO 14040/44 tanımlanan standartlar çerçevesinde yapılır. LCA yaklaşımında üç farklı sistem sınırı vardır. “Kapıdan kapıya” yaklaşımında yalnızca üretim aşamasındaki çevresel etkiler değerlendirilip üretim öncesi ve üretim sonrası aşamalar dikkate alınmamaktadır. “Beşikten Kapıya” yaklaşımında üretim öncesi (hammadde temini, hammadde taşıması gibi işlemler) ve üretim aşamasındaki çevresel etkiler değerlendirilir. “Beşikten mezara” yaklaşımında ise hammadde, üretim ve üretim sonrası (ürün sevkiyatı, kullanımı ve yaşam sonu evreleri) olmak üzere ürünün tüm yaşam bölümleri dikkate alınmaktadır. Yenileme merkezimizde ürünlerin hayata dönmesi ile yeni ürün üretiminin önüne geçiyoruz. Bu sebeple kurtarılan emisyon ve su ayak izi hesaplanırken “Beşikten Kapıya” yaklaşımı kullanılmıştır.

Sürdürülebilirlik Danışmanı : Metsims

Döngüsel Sözlük

Doğrusal Ekonomi: Hammaddenin bir defa kullanıldığı ve sonrasında atık haline geldiği bir sistem
Sera Gazı Emisyonları: Atmosfere salınan hava kirleticileri
Su Ayak İzi: Birim işlemde tüketilen suyun miktarını ve türünü gösteren bir terim
Emisyon faktörü: Herhangi bir faaliyet, hizmet sonucu açığa çıkan birim emisyondur. (Örneğin 1 adet tişört 7 kg CO2e çevresel etkiye sahip olup bir tişörtün emisyon faktörü 7 kg CO2e’dir.)
Karbon Eşdeğeri (CO2e): Herhangi bir faaliyet, hizmet sonucu oluşan atmosfere salınan kirleticilerin, bir mol CO2'nin sebep olduğu çevresel etki cinsinden ifadesi. (Örneğin 1 mol metan gazı 1 mol karbondioksitten 28 kat küresel ısınma etkisine sahip olup 1 mol metan raporlamalarda 28 CO2e olarak ifade edilir.)
Evsel Atık: Toplanmasından belediyenin sorumlu olduğu ve genellikle ev yaşamından kaynaklanan atıkların tümü
Geri Dönüşüm: Kullanım dışı kalan atık malzemelerin çeşitli geri dönüşüm yöntemleri ile ham madde olarak tekrar imalat süreçlerine kazandırılması
ISO: Dünya çapında standartları geliştirmek, uluslararası iletişim ve iş birliğini artırmak ve uluslararası ticaretin adil büyümesini teşvik etmek amacıyla 1947 yılında kurulmuş olan bir sivil toplum kuruluşu

Döngüsel Sözlük

Doğrusal Ekonomi: Hammaddenin bir defa kullanıldığı ve sonrasında atık haline geldiği bir sistem
Sera Gazı Emisyonları: Atmosfere salınan hava kirleticileri
Su Ayak İzi: Birim işlemde tüketilen suyun miktarını ve türünü gösteren bir terim
Emisyon faktörü: Herhangi bir faaliyet, hizmet sonucu açığa çıkan birim emisyondur. (Örneğin 1 adet tişört 7 kg CO2e çevresel etkiye sahip olup bir tişörtün emisyon faktörü 7 kg CO2e’dir.)
Karbon Eşdeğeri (CO2e): Herhangi bir faaliyet, hizmet sonucu oluşan atmosfere salınan kirleticilerin, bir mol CO2'nin sebep olduğu çevresel etki cinsinden ifadesi. (Örneğin 1 mol metan gazı 1 mol karbondioksitten 28 kat küresel ısınma etkisine sahip olup 1 mol metan raporlamalarda 28 CO2e olarak ifade edilir.)
Evsel Atık: Toplanmasından belediyenin sorumlu olduğu ve genellikle ev yaşamından kaynaklanan atıkların tümü
Geri Dönüşüm: Kullanım dışı kalan atık malzemelerin çeşitli geri dönüşüm yöntemleri ile ham madde olarak tekrar imalat süreçlerine kazandırılması
ISO: Dünya çapında standartları geliştirmek, uluslararası iletişim ve iş birliğini artırmak ve uluslararası ticaretin adil büyümesini teşvik etmek amacıyla 1947 yılında kurulmuş olan bir sivil toplum kuruluşu

Sorumluluk Reddi

Bu rapor Nivogo faaliyetlerinin çevresel etkilerini değerlendirmek adına hazırlanmış olup bilgi amaçlı sunulmuştur. İçerik ve değerler sadece bilgi amaçlıdır. © Nivogo 2022. Her hakkı saklıdır.

Bu çalışmanın fikri mülkiyet hakları münhasıran Nivogo ve Metsims Sustainability Consulting’e aittir.
Bu iki firma tarafından aksi yazılı olarak açıkça kabul edilmedikçe, bu çalışmanın hiçbir bölümü veya burada yer alan bilgiler çoğaltılamaz, yayılamaz, uyarlanamaz, herhangi bir şekilde kullanılamaz,
üçüncü şahısların kullanımına sunulamaz veya tamamen veya kısmen, hiçbir şekilde veya herhangi elektronik, mekanik, fotokopi veya kayıt şeklinde yayınlanamaz.